Σε μια χώρα που μαστίζεται από μία πρωτοφανή και πολύμορφη κρίση, δεν είναι να απορεί κανείς που και στα Πανεπιστήμια η κατάσταση χειροτερεύει. Εξακολουθούν να αποτελούν μέρος αυτής της κρίσης και όχι μέρος της λύσης της, όπως θα έπρεπε. Οι πηγές της κακοδαιμονίας που εξακολουθούν να ταλανίζουν είναι πολλές: Το μακρύ χέρι των κομμάτων και συντεχνιών που έχουν μάθει να βρίσκουν στελέχη από το χώρο αυτό, έχει χαράξει διαχωριστικές γραμμές και καλλιεργήσει εύφορο έδαφος διαφωνιών και αναφλέξεων που δεν προσιδιάζουν σε πανεπιστημιακούς χώρους και αποτρέπουν την αναγκαία συναίνεση ακόμα και στα αυτονόητα. Η έξωθεν και η έσωθεν προερχόμενη ευνοιοκρατία που παραγκωνίζει την αξιοκρατία σε αρκετές εξυφάνσεις της πανεπιστημιακής ζωής. Η διοικητική αναποτελεσματικότητα που σε συνδυασμό με την επερχόμενη απότομη μείωση του προσωπικού και την οικονομική ανέχεια δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα οπισθοδρόμησης. Η ανοχή και η ουδετερότητα στη βία, την παραβατικότητα και την ηθική απαξίωση, όπου αυτή εμφανίζεται. Η επιλεκτική εφαρμογή των νόμων. Οι κατά καιρούς χωρίς σοβαρό σχέδιο – ενίοτε ισοπεδωτικές και διαλυτικές – κυβερνητικές παρεμβάσεις… Και άλλα πολλά!!!
Ο καθένας από εμάς κάνοντας την (και αυτό-) κριτική του είναι σίγουρο ότι θα καταλήξει σε μεγάλη λίστα κακώς κείμενων που παρότι όλοι μας τα εξορκίζουμε εξακολουθούν να υπάρχουν. Οι αναλύσεις βέβαια είναι απαραίτητες, αν γίνονται δημιουργικά, για να διορθώνουμε και να προχωράμε. Ο χρόνος όμως μας έχει τελειώσει και είμαστε στην ώρα μηδέν. Για να αντιστραφεί η κατάσταση πρέπει να γίνουν πολλά και γρήγορα. Ευτυχώς όλα αυτά που πρέπει να γίνουν μπορούν να στηριχθούν σε στέρεη βάση. Το ‘’καλό’’ Πανεπιστήμιο, δίνοντας χρόνια τώρα μάχη με αντιξοότητες, είναι εδώ! Διαθέτει επιστημονικές διακρίσεις, ομάδες αριστείας, καινοτομίες και αποφοίτους που ξεχωρίζουν για την ποιότητά τους διεθνώς. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτό το Πανεπιστήμιο διακρίνεται στο εξωτερικό, ενώ στο εσωτερικό εισπράττει δυσκολίες, έλλειψη αναγνώρισης και ενίοτε χλευασμό, ενώ η αξία του δεν χρησιμοποιείται στην ανάπτυξη της χώρας.
Η μάχη για βελτίωση είναι δύσκολη και ίσως πάρει χρόνο. Οι εξωτερικές όμως δυσκολίες δεν εμποδίζουν από το να ξεκινήσουμε από τα αυτονόητα, βγάζοντας τις παρωπίδες και βάζοντας τάξη στα του οίκου μας. Να κάνουμε συγκεκριμένα σχέδια για την εξαφάνιση της βίας, τον εξορθολογισμό της διοίκησης, την δυνατότητα εξεύρεσης ιδίων πόρων, την διευκόλυνση και πριμοδότηση της έρευνας, τον εκσυγχρονισμό των προγραμμάτων σπουδών, την ποσοτικοποίηση των κριτήριων για διεθνείς διακρίσεις και την προβολή μας στο εξωτερικό, την σύνδεσή μας με την εγχώρια παραγωγή. Χρειάζεται σχέδιο, ψυχραιμία, υπομονή και αποφασιστικότητα για την επίτευξη των στόχων αυτών. Το νέο θεσμικό πλαίσιο δίνει την δυνατότητα μέσα από τον Εσωτερικό Κανονισμό και τον Οργανισμό να περιγραφούν αυτά τα σχέδια. Αρκεί βέβαια να μην αρχίσουμε και πάλι τους βυζαντινισμούς και τα μετατρέψουμε σε πεδία άγονων αντιπαραθέσεων και σε αυτοσκοπούς, γιατί έτσι θα χαθεί πολύτιμος χρόνος και μια ακόμη ευκαιρία. Εξάλλου τα επιμέρους στοιχεία ενός καλού Πανεπιστημίου τα ξέρουμε, αφού έχουν βρεθεί και εφαρμόζονται προ πολλού στο διεθνή ακαδημαϊκό χώρο. Εκεί που υστερούμε είναι στην υλοποίησή τους και εκεί θα κριθούμε.
Μ.Α.Μιμίκου
Καθηγήτρια ΕΜΠ